Trịnh Tông là con trai lớn của chúa Trịnh Sâm nhưng không được kế ngôi. Sau vụ kiêu binh, binh lính truất ngôi Trịnh Cán, lập Trịnh Tông (Đoan Nam Vương). Năm Bính Ngọ (1786) Nguyễn Huệ với danh nghĩa diệt Trịnh phù Lê kéo quân ra Bắc. Trước sức mạnh như vũ bão của Tây Sơn, quân Trịnh tan vỡ, chúa Trịnh Tông phải bỏ chạy lên Sơn Tây. Lúc trước Lý Trần Quán là một viên quan nhỏ, được phục mệnh đi chiêu dụ dân binh và đang ngụ tại làng Hạ Lôi. Khi Trịnh Tông qua đây, đã vời Lý Trần Quán, ông yết kiến chúa và nhờ cậy Nguyễn Trang, kẻ từng là học trò của mình, hộ vệ chúa qua vùng ấy. Thật không may, Lý Trần Quán nhờ phải một tên phản thày, phản chủ. Từng có thời theo học chữ Thánh Hiền nhưng Nguyễn Trang không ngượng ngùng nghĩ và nói ra miệng điều: “...